Ở Việt Nam, vấn đề mỡ máu cao đang rất phổ biến, do lối sống, cách ăn uống và nguồn thực phẩm. Hệ luỵ của bệnh dẫn đến tăng huyết áp, nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não, xơ vữa động mạch,…, Triệu chứng bệnh mỡ máu không rõ rệt nên cần xét nghiệm mỡ máu để nhận biết.
1. Mỡ máu là gì?
1. Mỡ máu là gì?
Mỡ máu là tên gọi thông thường của Lipid máu, bao gồm nhiều thành phần khác nhau, trong đó thành phần quan trọng nhất là Cholesterol. Nhiều người vẫn nghĩ Cholesterol là thành phần xấu trong cơ thể, là nguyên nhân gây ra nhiều loại bệnh. Thực tế, Cholesterol rất quan trọng với cơ thể, góp mặt trong nhiều bộ phận như cấu trúc màng tế bào, tiền chất tạo vitamin D và một số Hormon, giúp chúng ta phát triển và hoạt động khỏe mạnh. Chúng chỉ trở nên có hại khi có sự rối loạn giữa các loại Cholesterol, mà bệnh lý điển hình gây ra là xơ vữa động mạch.
Vì là chất mỡ không hòa tan trong nước, Cholesterol và các chất mỡ như Triglyceride phải kết hợp với chất dễ tan trong nước là Lipoprotein để di chuyển trong máu. Vì vậy, khi xét nghiệm lượng mỡ máu ngoài tổng số Cholesterol, người ta còn phân tích cholesterol theo các loại Lipoprotein, trong đó có 2 loại quan trọng đó là LDL-c (Lipoprotein tỉ trọng thấp) “ mỡ xấu” và HDL-c (Lipoprotein tỉ trọng cao) “mỡ tốt.” Mỡ máu tăng cao khi loại xấu tăng và loại tốt giảm, gây ra nhiều loại bệnh tim mạch nguy hiểm như nhồi máu cơ tim, tai biến mạch não...
Một thành phần quan trọng khác của mỡ máu đó là Triglycerid, còn được gọi là chất béo trung tính, đóng vai trò quan trọng như là nguồn cung cấp năng lượng và chuyên chở các chất béo trong quá trình trao đổi chất, nhưng nếu chỉ số tăng cao sẽ gây xơ vữa mạch.
Tăng triglycerid thường gặp ở người bị béo phì, lười vận động, đái tháo đường, uống nhiều rượu bia và hút nhiều thuốc lá. Những người bị tăng chỉ số này thường kéo theo tăng Cholesterol toàn phần, tăng cholesterol có hại LDL và giảm cholesterol có lợi HDL.
2. Xét nghiệm mỡ máu.
Xét nghiệm mỡ máu (blood lipid test) là các xét nghiệm nhằm kiểm tra nồng độ Cholesterol và Triglyceride, HDL-C, LDL-C, ... trong máu, rất quan trọng đối với những người mắc bệnh tim mạch.
Hầu hết những người bị tăng lượng cholesterol trong máu đều không có dấu hiệu gì rõ rệt, chúng sẽ phát triển thầm lặng trong cơ thể. Do vậy việc duy nhất để biết được mỡ máu bao nhiêu là cao đó là đi xét nghiệm máu.
2.1. Ý nghĩa các chỉ số xét nghiệm mỡ máu
Cholesterol kết hợp với LDL có ký hiệu LDL-C là dạng dư thừa trong cơ thể gây hại sức khỏe. Cholesterol vận chuyển trong máu sẽ lắng đọng ở thành mạch máu hình thành các mảng xơ vữa động mạch. Cholesterol kết hợp với HDL ký hiệu HDL-C có lợi cho sức khỏe. Chúng phá hủy các xơ vữa động mạch gây hại để mạch máu lưu thông tốt hơn.
Khi có kết quả xét nghiệm mỡ máu, bạn cần quan tâm đến các chỉ số sau:
Chỉ số
|
Bình thường
|
Bất thường
|
Lưu ý danh giới
|
Cholesterol toàn phần
|
< 5,2 mmol/dL
(< 200 mg/dL)
|
> 6,2 mmol/dL
(> 240 mg/dL)
|
5,2 - 6,2 mmol/dL
|
> 1,3 mmol/dL
(< 50 mg/dL)
|
< 1 mmol/dL
(> 40 mg/dL)
|
||
< 3,3 mmol/dL
(< 130 mg/dL)
|
> 4,1 mmol/dL
(> 160 mg/dL)
|
3,3 - 4,1 mmol/dL
|
|
Triglyceride
|
< 1,8 mmol/dL
(< 160 mg/dL)
|
> 2,3 mmol/dL
(> 200 mg/dL)
|
1,8 - 2,2 mmol/dL
|
3. Các yếu tố ảnh hưởng xét nghiệm mỡ máu
Cholesterol lưu thông trong tuần hoàn hình thành qua 2 nguồn gốc: nguồn ngoại sinh do thức ăn cung cấp và nguồn nội sinh do gan và ruột tổng hợp. Theo đó, xét nghiệm mỡ máu chịu ảnh hưởng bởi chế độ ăn uống của người bệnh. Bệnh nhân mới ăn thực phẩm giàu cholesterol sẽ làm tăng nồng độ cholesterol trong máu dẫn đến kết quả xét nghiệm sai lệch.
Nếu ăn trước khi xét nghiệm mỡ máu có thể làm ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm
Bên cạnh đó, các chỉ số xét nghiệm mỡ máu cũng bị chi phối bởi một số yếu tố khác như:
- Lượng mỡ máu mùa đông cao hơn mùa hè khoảng 8%.
- Độ tuổi của người bệnh: Đối tượng thường tăng cholesterol trong máu: người nghiện thuốc lá, tuổi cao (nam, nữ > 45 tuổi) người cao huyết áp > 140/90 mmHg hoặc dùng thuốc điều trị tăng huyết áp, bệnh tim và đái tháo đường.
- Ảnh hưởng từ một số loại thuốc: Thuốc an thần, thuốc chẹn bêta giao cảm, Steroid tăng chuyển hóa, Disulfiram, Lansoprazol, Levodopa, Lithium, Pergolide, Phenobarbital, Phenytoin, Sulfonamid, Testosterone, thuốc lợi tiểu nhóm Thiazid, Ticlopidin, Venlafaxine, thuốc tránh thai (dạng uống), Vitamin D và Adrenalin.
4. Những lưu ý cần thiết trước khi xét nghiệm Mỡ máu
Nhịn ăn
Kết quả xét nghiệm mỡ máu chính xác khi người bệnh không dung nạp bất kỳ loại thực phẩm nào vào cơ thể trong vòng từ 8 – 12 giờ. Bởi thực phẩm có chứa nhiều lipid và các chất dinh dưỡng chuyển hóa thành đường Glucose trong máu tăng, gây rối loạn các chỉ số, dẫn đến sự sai lệch trong kết luận bệnh.
- Không uống sữa, thuốc, nước ngọt, cà phê, hút thuốc,…
- Tuyệt đối không được sử dụng rượu bia, thức uống có ga, có cồn hoặc chất kích thích,… trước khi xét nghiệm 24 giờ. Các loại nước này sẽ tác động đến chỉ số sinh hóa máu nên kết quả xét nghiệm không chính xác.
Uống đủ nước:
Do phải để bụng rỗng nên việc bổ sung đủ nước là điều cần thiết, tránh nguy cơ bị mệt trong lúc chờ đợi. Hơn nữa, dung nạp đủ nước cho cơ thể cũng có thể giúp bệnh nhân giảm căng thẳng, lo âu trong quá trình chờ đợi kết quả xét nghiệm mỡ máu.
Thời điểm lấy máu xét nghiệm:
Nồng độ một số chất có thể thay đổi tùy vào thời điểm lấy máu. Ví dụ, nồng độ Cortisol, sắt huyết thanh và Glucose cao nhất vào buổi sáng 6 – 8 giờ và giảm dần vào buổi chiều và nửa đêm. Thời điểm lấy máu xét nghiệm tốt nhất vào buổi Sáng.
Hy vọng nội dung trên giúp bạn hiểu biết thêm khi xét nghiệm Mỡ máu để chuẩn bị tốt hơn. Việc tuân thủ đúng những chỉ dẫn giúp bạn thoải mái hơn và cho kết quả xét nghiệm chính xác. Để hiểu rõ hơn, bạn hãy tìm kiếm và lựa chọn địa chỉ đáng tin cậy để thực hiện đảm bảo độ chuẩn xác cao nhất.



Nhận xét
Đăng nhận xét