Ngày nay với sự phát triển của khoa học và các ứng dụng trong Y học, chỉ cần với một lượng máu nhỏ, chúng ta có thể phân tích ra rất nhiều chất đặc trưng giúp đánh giá tình trạng cơ thể....
1. Xét nghiệm Sinh hóa máu là gì?
Mỗi bộ phận trong cơ thể có liên quan đến những chất đặc trưng, và các chất đó được hòa tan trong máu. Đo lường nồng độ một số chất trong máu, từ đó đánh giá chức năng của một số bộ phận cơ thể đặc trưng cho chỉ số sinh hóa đó.
Xét nghiệm sinh hóa máu là một xét nghiệm y học phổ biến, thường dùng trong chẩn đoán và theo dõi bệnh lý. Xét nghiệm sinh hóa máu đơn giản, chi phí phù hợp nhưng có ý nghĩa quan trọng trong phát hiện sớm bệnh lý, điều trị và theo dõi điều trị bệnh.
Để đánh giá tình trạng sức khỏe của cơ thể, một số chỉ số xét nghiệm Sinh hóa máu cơ bản bao gồm:
- Chuyển hóa và hấp thu đường huyết: Glucose; HbA1C (bệnh Đái tháo đường, Đái tháo nhạt)
- Mỡ máu: Cholesterol toàn phần, Triglycerit, HDL-C, LDL-C
- Chức năng Gan: AST (SGOT), ALT (SGPT), GGT,
- Chức năng Thận: Ure máu; Creatinin huyết thanh.
- Xét nghiệm acid Uric (bệnh Goute)
- Sắc tố Mật: Bilirubin toàn phần, Bilirubin trực tiếp, Bilirubin gián tiếp
- ALP, Albumin...
- Và rất nhiều các chất khác
2. Ý nghĩa một số chỉ số xét nghiệm Sinh hóa máu cơ bản
2.1. Đường huyết (Glucose):
Chỉ số đường huyết Glucose trong máu thường kết hợp với xét nghiệm HbA1-C để chẩn đoán và theo dõi điều trị ở bệnh nhân Đái tháo đường, hạ đường huyết.
Chỉ số Glucose máu bình thường: 3,9 - 6,4 mmol/l và HbA1-C từ 4 - 5,6%.
2.2. Mỡ máu
Chỉ số xét nghiệm mỡ máu bao gồm:
# Triglycerid: Chỉ số Triglycerid bình thường: 0,46 - 1,88 mmol/l.
Chỉ số này tăng trong trường hợp: Béo phì, đái tháo đường, xơ vữa động mạch, rối loạn lipid máu,… và giảm do suy kiệt, kém hấp thụ, sau khi hoạt động thể lực mạnh.
# Cholesterol toàn phần
Cholesterol toàn phần giúp theo dõi và phát hiện các trường hợp: tăng huyết áp, rối loạn lipid máu, xơ vữa động mạch,… Có thể thực hiện trong khám sức khỏe ở người trên 40 tuổi, người có bệnh tiểu đường, bệnh lý tim mạch, rối loạn chuyển hóa,...
Chỉ số Cholesterol toàn phần bình thường: 3,9 - 5,2 mmol/L.
- Cholesterol trong máu tăng với trường hợp: đái tháo đường, xơ vữa động mạch, rối loạn lipid máu, vàng da tắc mật,…
- Giảm trong các bệnh: suy gan, cường giáp, suy dinh dưỡng,…
# Lipid máu HDL-C
Xét nghiệm HDL-C giúp đánh giá tình trạng rối loạn lipid máu. Chỉ số HDL-C bình thường: > 0,9 mmol/L.
Nồng độ HDL-C giảm trong các bệnh lý: xơ vữa động mạch, béo phì hoặc người hút thuốc lá, lười vận động.
# Lipid máu LDL-C
Chỉ số LDL-C giúp đánh giá tình trạng tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, rối loạn lipid máu, bệnh mạch vành,…
Chỉ số LDL-C bình thường: <3,4mmol/l
LDL-C tăng trong các bệnh lý: rối loạn lipid máu, xơ vữa động mạch, béo phì,… và giảm trong bệnh lý xơ gan, hoặc người suy kiệt, hấp thụ kém,…
2.3. Chức năng Gan:
AST (SGOT), ALT (SGPT), GGT: Các chỉ số này có giá trị đánh giá các bệnh lý gan như: tổn thương nhu mô gan (viêm gan), viêm gan cấp, mạn tính,…Ngoài ra, các chỉ số xét nghiệm này cũng được sử dụng trong sàng lọc hay chẩn đoán các bệnh lý về cơ, tim...
Giá trị AST, ALT, GGT bình thường: < 50 U/L.
2.4. Chứng năng Thận:
# Ure máu trong máu là sản phẩm thoái hóa của protein, sẽ được lọc ở cầu thận để đào thải ra ngoài cơ thể qua đường nước tiểu. Do đó, chỉ số xét nghiệm Ure máu sẽ có giá trị đánh giá chức năng thận cũng như theo dõi các bệnh lý thận.
Giá trị Ure máu bình thường: 2,5 - 7,5 mmol/l.
- Ure máu sẽ tăng trong các bệnh lý như: Suy thận, sỏi thận, viêm cầu thận, viêm ống thận, sỏi niệu quản, mất nước do sốt cao, suy tim sung huyết, tiêu chảy,…
- Ure máu giảm khi chế độ ăn ít protein, suy suy giảm chức năng gian hoặc truyền nhiều dịch.
# Creatinin huyết thanh là sản phẩm đào thải của thoái hóa creatinin phosphate cơ, chúng sẽ được lọc hoàn toàn ở thận. Chỉ số này cũng được sử dụng để đánh giá chức năng thận.
Giá trị Creatinin huyết thanh bình thường: 62 - 120 mmol/l ở nam và 53 - 100 mmol/l ở nữ.
Creatinin huyết thanh tăng ở bệnh lý cường giáp, Gout, suy thận,… và giảm ở phụ nữ đang mang thai, người bị liệt, teo cơ, sử dụng thuốc chống động kinh,…
2.5. Xét nghiệm acid Uric
Xét nghiệm acid Uric giúp chẩn đoán bệnh thận, Gout,… Chỉ số acid Uric bình thường: 180 - 420 mmol/l với nam giới và 150 - 360 mmol/l ở nữ giới.
Chỉ số acid Uric tăng với các bệnh suy thận, vẩy nến, Gout và giảm khi mắc bệnh Wilson, thương tổn tế bào gan,…
2.6. Một số các chỉ số sinh hóa khác:
# Bilirubin: Chỉ số Bilirubin gồm 3 trị số đặc trưng, gồm: Bilirubin toàn phần, Bilirubin gián tiếp và Bilirubin trực tiếp. Chỉ số này có giá trị chẩn đoán và theo dõi tình trạng vàng da do: viêm gan, tan huyết, tắc mật.
Chỉ số Bilirubin toàn phần bình thường: <21 umol/L.
# ALP: chỉ số ALP (phosphatase kiềm) đặc trưng cho gan và xương. Chỉ số ALP bình thường: <120 U/L. ALP sẽ tăng ở các bệnh lý về xương và gan mật như: Tắc ống mật, ung thư tiền liệt tuyến, còi xương, nhuyễn xương, rối loạn chuyển hóa xương.
# Albumin: Albumin là một loại protein được tổng hợp ở gan, chiếm khoảng 60% protein toàn phần có trong huyết thanh. Chỉ số Albumin có giá trị trong đánh giá chức năng gan, do protein này có chức năng tạo áp lực thẩm thấu, vận chuyển các chất chuyển hóa, acid béo tự do, ion kim loại, hormone, thuốc, bilirubin,…
Chỉ số Albumin bình thường: 35 - 50 g/L.
Xét nghiệm sinh hóa máu là xét nghiệm phức tạp, gồm nhiều công đoạn và phân tích trên nhiều chỉ số khác nhau. Do đó, đây là xét nghiệm có giá trị chẩn đoán cao, thường được chỉ định để kiểm tra sức khỏe, chẩn đoán và theo dõi bệnh. Để kết quả xét nghiệm chính xác, bạn nên thực hiện tại các bệnh viện uy tín, máy móc hiện đại và bác sỹ có tay nghề chuyên môn cao.
3. Những điều cần lưu ý trước khi xét nghiệm máu
Nhịn ăn: một số xét nghiệm yêu cầu phải nhịn ăn trong vòng 8 – 12 giờ để cho kết quả chính xác như xét nghiệm đường huyết, xét nghiệm mỡ máu, xét nghiệm các bệnh lý về gan mật.... Các xét nghiệm khác như HIV, cường giáp,... người bệnh có thể không cần nhịn đói trước khi làm xét nghiệm
Chú ý: Nhịn ăn chứ không cần phải nhịn uống nước.
Không uống thuốc trước khi đi làm xét nghiệm máu: nếu bạn lỡ uống thuốc trước khi làm xét nghiệm hãy thông báo với bác sĩ để bác sĩ đưa ra hướng xử trí phù hợp vì không phải loại thuốc nào cũng ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm.
Không sử dụng các chất kích thích như rượu bia, cà phê, thuốc lá...


Nhận xét
Đăng nhận xét